Symptomen en oorzaken van Slaap Apneu en Slaap Apneu-Syndroom
Slaapapneu of obstructieve slaapapneu (OSA) en het obstructieve slaapapneu-syndroom (OSAS) worden beide veroorzaakt door hetzelfde mechanisme nl. het sluiten van de bovenste luchtweg tijdens de slaap (obstructie). De korte onderbreking van de zuurstoftoevoer leidt tot een daling van de zuurstofverzadiging in het bloed.
In tegenstelling tot obstructieve slaapapneu (OSA) zijn er bij het slaapapneu-syndroom (OSAS) altijd symptomen zoals een vermoeid gevoel overdag met een navenant verhoogde neiging tot inslapen. In het wegverkeer kan het tot fatale gevolgen leiden. De beruchte microslaap is de meest voorkomende oorzaak van verkeersongevallen.
Slaapapneu komt niet voor bij open vrije ademweg.
Open ademkanaal
Gesloten ademkanaal
Obstructieve Slaap Apneu (OSA)
Obstructieve slaapapneu wordt veroorzaakt door herhaalde obstructie van de bovenste luchtweg en is de meest voorkomende vorm van slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen.
Het weefsel dat bij het ouder worden verslapt, klapt tijdens de slaap in en sluit de luchtweg voor korte tijd af. Korte adempauzes van minder dan 10 seconden en minder vaak dan vijf keer per uur komen bij veel mensen voor en worden nog niet als ziekmakend beschouwd. Dus als uw slaapkamerpartner onregelmatig snurken met korte adempauzes waarneemt, is dat nog geen definitief bewijs van slaapapneu. Het is echter wel een alarmsignaal, in die zin dat onschuldige adempauzes zich met het vorderen van de leeftijd geleidelijk kunnen ontwikkelen, tot slaapapneu.
Voor diegenen van wie de familieleden ademhalingspauzes tijdens de slaap melden, maar die nog niet voldoen aan de criteria voor een dure CPAP-therapie, is de Velumount-methode de ideale, kosteneffectieve manier om de ontwikkeling van het slaapapneusyndroom te voorkomen.
Obstructief slaapapneu-syndroom (OSAS)
Ongeveer 2 tot 4% van de Nederlandse inwoners lijden aan het obstructief slaapapneu-syndroom, d.w.z. ca. 350.000 mensen. Een overeenkomst tussen deze mensen is dat er bijna altijd sprake is van anatomisch nauwere luchtwegen die wel open zijn als ze wakker zijn, maar niet als ze slapen.
De ziekte wordt veroorzaakt door een volledige afsluiting van de bovenste luchtweg tijdens de slaap. Hierdoor ontstaat de kenmerkende ademstilstand. Deze ademstilstanden leiden tot ontwaken (tot 100 keer per uur), met een daling van de zuurstofverzadiging in het bloed, gevolgd door een stijging van de hartslag. De slaapkwaliteit is verstoord, slaperigheid overdag is het gevolg.
Nicotine, alcohol, medicijnen, overgewicht en de leeftijdsgebonden verslapping van de zachte weefsels ondersteunen dit proces nog meer.
Aangetoond is dat OSAS het risico op hoge bloeddruk, hartaanval, overlijden en beroerte verhoogt, waardoor het een serieus te nemen aandoening is!
Als het obstructief slaapapneusyndroom wordt vermoed, moet altijd een specialist worden geraadpleegd. Vooral als u de volgende symptomen heeft.
Symptomen slaapapneu-syndroom:
Frequentie | Mogelijke symptomen |
zeer vaak | niet fris of niet uitgerust wakker worden |
vaak | herhaald happend naar lucht met ontwaken uit de slaap |
veel voorkomend | slecht geheugen |
veel voorkomend | concentratiestoornissen |
mogelijk | prikkelbaar, depressief, rusteloos |
mogelijk | libidostoornissen, impotentie |
mogelijk | frequente, nachtelijke aandrang |
mogelijk | droge mond, kwijlen, tandenknarsen |
mogelijk | nachtelijk zweten |
mogelijk | ochtendhoofdpijn, die verbetert in de loop van de dag |
Behandelingsmogelijkheden van het slaapapneu-syndroom
Het obstructief slaapapneu-syndroom is een ernstige aandoening die niet alleen voor de patiënt het risico op hoge bloeddruk, een hartaanval of een beroerte verhoogd, maar ook het leven van anderen in gevaar kan brengen indien zij als bijrijder(s) van de betroffene, aan het verkeer deelnemen.
Bij de behandeling van het obstructief slaapapneu-syndroom moeten alle relevante symptomen op hun waarde worden beoordeeld. Een deskundig specialist zal hiertoe moeten worden geconsulteerd. De gouden standaard voor therapie is nachtelijke positieve drukbeademing met behulp van een zogenaamd CPAP-apparaat. Het afstellen van het beademingsmasker, de individuele juiste luchtdruk enz. vergt geduld en soms meerdere afstelafspraken.
Er zijn patiënten die tijdens de CPAP-beademing last blijven houden van bijwerkingen die zelfs met de meest zorgvuldige instelling nauwelijks te verhelpen zijn. De specialist kan deze patiënten verschillende opties bieden. Een daarvan is het aanmeten van een Velumount beugel (Rhinomount of Rhinostent) en het aanleren van de Velumount-methode, waardoor de apneu/hypopneu-index bij 55% van de patiënten met 50% kan worden verlaagd.
Het effect van de Velumount-methode door iemand met een apneu-hypopneusyndroom moet altijd worden gecontroleerd middels een professionele meting van de slaapkwaliteit en onder begeleiding van een arts. De Velumount beugel (Original of Introring) houdt de keelholte mechanisch open en voorkomt zo inzakking.
Het succes van de Velumount-methode bij OSAS moet altijd worden gecontroleerd met een polygrafie!
Centrale slaapapneu (CSA)
Bij centrale apneu stuurt het ademhalingscentrum geen signalen naar de ademhalingsspieren om adem te halen - er zijn dus geen ademhalingsbewegingen. Centrale slaapapneu hebben ongeveer 5% van de mensen met slaapapneu.
Oorzaken van de ontbrekende ademsignalen kunnen verschillende onderliggende ziekten zijn, meestal van het hart, soms ook van de hersenen. Voor mensen met een minimale centrale vorm van slaapapneu als gevolg van een reeds bestaande aandoening is de Velumount-methode niet geschikt.
Het is echter mogelijk dat sommige patiënten met een obstructieve slaapapneu, meer centrale apneus ontwikkelen onder CPAP-therapie. Dit wordt "complexe slaapapneu" genoemd. Er zijn minder gegevens over de frequentie van dit probleem. Op grond van ervaring gaan deskundigen er echter vanuit dat ongeveer 5-10% van de patiënten die een CPAP-therapie hebben, wordt getroffen. Voor deze patiënten kan een medische, begeleide therapiepoging met de Velumount-methode nuttig zijn.
Soorten slaapapneu en de ernst ervan
Habitueel snurken | geluid veroorzaakt door de zachte weefsels als gevolg van vernauwing en luchtturbulentie in de bovenliggende lucht. |
OSA | korte adempauzes (apneus) tijdens de slaap gedurende meer dan 10 seconden en vaker dan 10 keer per uur, met adembewegingen, veroorzaakt door een obstructie van de bovenste luchtweg, maar zonder verhoogde slaperigheidoverdag. |
OSAS mild | tot 20 apneus per uur en verhoogde slaperigheid tijdens de dag. |
OSAS gemiddeld | 20 - 40 apneus per uur en verhoogde slaperigheid overdag. |
OSAS ernstig | meer dan 40 apneus per uur en verhoogde slaperigheid tijdens de dag. |
CSAS | adempauzes van meer dan 10 seconden bij afwezigheid van slaapbewegingen, veroorzaakt door verschillende ziekten, soms van het hart (hartfalen), soms ook van de hersenen (beroerte, doorbloedingsstoornissen van de hersenen bijv.) |
Syndroom van Ondine | Een aangeboren aandoening van de centrale ademhaling waarbij de normale ademhalingscontrole tijdens de slaap verstoord is. |